چکیده پایان‌نامه دکتر مریم کورکی دانش‌آموختۀ دکتری روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

دکتر مریم کورکی پایان‌نامه دکتری تخصصی خود تحت عنوان “بررسی تأثیر تلفیق سایکودراما با درمان شناختی رفتاری گروهی بر ترس از ارزیابی منفی، حساسیت بین‌فردی و توجه متمرکز برخود در دختران نوجوان دارای اختلال اضطراب اجتماعی“ را در تیرماه 1402 به اتمام رساند.

پایان‌نامه ایشان توسط پروفسور سید اسماعیل هاشمی و پروفسور مهناز مهرابی‌زاده هنرمند (اساتید راهنما) و دکتر بهرام پیمان­‌نیا (استاد مشاور) هدایت شده است.

چکیده:

اختلال اضطراب اجتماعی با ترس شدید و دائمی از موقعیت‌هایی که مستلزم حضور فرد در اجتماع و ارتباط با دیگران یا انجام کاری در حضور دیگران است، یکی از مهم‌ترین اختلالاتی است که با بیشترین فراوانی (حدود 13 درصد) بعد از اختلال افسردگی اساسی و وابستگی به الکل در دوران نوجوانی شروع می­شود و به طور معمول در دختران نوجوان شایع‌تر می­باشد. ترس از ارزیابی منفی، حساسیت بین­فردی و توجه متمرکز برخود به‌ عنوان نشانه‌های شناختی اصلی در این اختلال مطرح می‌باشند. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تلفیق سایکودراما با درمان شناختی رفتاری گروهی بر ترس از ارزیابی منفی، حساسیت بین­فردی و توجه متمرکز برخود در دختران نوجوان دارای اختلال اضطراب اجتماعی بود. روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش­آزمون، پس­آزمون و پیگیری یک­ماهه با گروه گواه بود. برای انجام پژوهش از بین مراجعین دختر کلاس نهمی که برای دریافت خدمات مربوط به سلامت (دریافت واکسن کزاز ) و همچنین پایش سلامت به مراکز بهداشتی شهرستان سیرجان مراجعه کرده بودند، تعداد 250 نفر با مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان مورد غربالگری قرار گرفتند و تعداد 30 نفر که براساس نمره غربالگری اضطراب اجتماعی(یک انحراف معیار بالاتر از میانگین) و مصاحبه بالینی براساسDSM_5  و ملاک‌های ورود و خروج واجد تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی بودند، پس از تکمیل فرم رضایت نامه، به پژوهش راه یافتند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه گواه گنجانیده شدند. پس از انجام پیش آزمون، گروه آزمایش 12 جلسه 120 دقیقه‌ای مداخله تلفیقی سایکودراما با درمان شناختی رفتاری گروهی را به­صورت دوبار در هفته دریافت کردند و شرکت کنندگان گروه گواه تا اتمام مرحله پیگیری هیچ مداخله‌ای دریافت نکردند. ابزارهای پژوهش حاضر مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان پاکلک، فرم کوتاه ترس از ارزیابی منفی لری، پرسش‌نامه حساسیت بین‌فردی بویس و پارکرو پرسش­نامه کانون توجه وودی، چمبلس و گلاس بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از SPSS 24 و روش تحلیل کوواریانس انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد که درمان تلفیقی سایکودراما با درمان شناختی رفتاری گروهی بر اضطراب اجتماعی، ترس از ارزیابی منفی، حساسیت بین­فردی و توجه متمرکز بر خود در دختران نوجوان مؤثر بوده است (001/0P≤) و نتایج این رویکرد درمانی در مرحله پیگیری به قوت خود باقی‌مانده است. باتوجه ‌به این یافته‌ها می­توان گفت رویکرد تلفیقی سایکودراما با درمان شناختی رفتاری گروهی به دلیل تأکید بر بازسازی شناختی و ایفای نقش می‌تواند بر اختلال اضطراب اجتماعی و نشانه‌های شناختی آن در گروه سنی نوجوانان تأثیر داشته باشد.

واژگان کلیدی: سایکودراما، درمان شناختی رفتاری گروهی، ترس از ارزیابی منفی، توجه متمرکز بر خود، حساسیت بین­فردی و نوجوانان دختر