تدوین بستۀ آموزشی مبتنی بر رویکردهای مصاحبه انگیزشی و ذهنیسازی و بررسی اثربخشی آن بر اجتناب تجربهای و حس عاملیت دانشآموزان با ترومای کودکی
چکیدهپایاننامه دکتر بهروز ایزدآبادی دانشآموختۀ دکتری روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان، واحد رشت، دانشکده علوم انسانی، گروه آموزشی روانشناسی
دکتر بهروز ایزدآبادی پایاننامه دکتری تخصصی خود تحت عنوان “تدوین بسته آموزشی مبتنی بر رویکردهای مصاحبه انگیزشی و ذهنیسازی و بررسی اثربخشی آن بر اجتناب تجربهای و حس عاملیت دانشآموزان با ترومای کودکی” را در سال 1403 به اتمام رساند.
پایاننامه ایشان توسط دکتر بهمن اکبری (استاد راهنما) و دکتر لیلا مقتدر (استاد مشاور) هدایت شده است.
چکیده
تجربه هرگونه حادثه آسیبزا و تروماتیک در هر شکلی مثل سوءاستفاده عاطفی، سوءاستفاده جسمانی و فیزیکی، سوءاستفاده جنسی و سوءاستفاده هیجانی در دوران کودکی میتواند بهزیستی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. این مطالعه با هدف تدوین بسته آموزشی مبتنی بر رویکردهای مصاحبه انگیزشی و ذهنیسازی به منظور اثربخشی آن بر اجتناب تجربهای و حس عاملیت دانشآموزان با ترومای کودکی انجام شد. این پژوهش، از لحاظ روش، از نوع ترکیبی (کیفی و کمی) است. روش پژوهش در بخش کیفی، مطالعه تفسیری اساسی و در بخش کمی، از نوع نیمهآزمایشی با پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری ۲ ماهه همراه با گروه کنترل بود. جهت بررسی کمی روایی محتوای پروتکل، نسبت روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) مشخص گردید. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانشآموزان دارای ترومای کودکی در مقطع متوسطه اول(دامنه سنی 12 تا 15 سال) است که در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ به مراکز مشاوره آموزش و پرورش شهرستان رشت مراجعه کردهاند. نمونه مورد نظر ۳۰ نفر که به صورت هدفمند انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه 15 تایی آزمایش و کنترل تقسیم شدند. مداخلهی موردنظر در قالب ۱۱ جلسه ۹۰ دقیقهای برای گروه آزمایش اجرا شد و گروه کنترل تا زمان اجرای پسآزمون هیچ نوع مداخله روانشناختی دریافت نکرد. ابزارهای اندازهگیری در این پژوهش، پرسشنامه چندبعدی اجتناب تجربهای گامز و همکاران(2011)، مقیاس حس عاملیت وودی و همکاران(2013) و پرسشنامه ترومای دوران کودکی برنشتاین و فینک (1998) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده از برنامه SPSS نسخه 26 انجام شد. یافتهها نشان داد تفاوت معناداری بین کاهش متغیر اجتنابتجربهای و مؤلفههای آن (به غیر از تعلل، سرکوبی-انکار و تحمل آشفتگی) و همچنین کاهش (بهبود) متغیر حس عاملیت و مؤلفه بیتلاشی در دو گروه آزمایش و کنترل بعد از مداخله موردنظر وجود داشت و این تفاوت تا مرحله پیگیری تداوم داشته است (۰۵/۰ P<). براساس نتایج به دست آمده، آموزش مبتنی بر مصاحبه انگیزشی و ذهنی سازی بر متغیر اجتناب تجربهای و مؤلفههای آن (به غیر از تعلل، سرکوبی-انکار و تحمل آشفتگی) و همچنین متغیر حس عاملیت در دانشآموزان با ترومای کودکی مقطع متوسطه اول اثربخش بود.