در باب حسادت
ترجمه: گوهرسادات سالاری
کارشناسی ارشد روانشناسی
احساسات بزرگ و شگفتانگیزی مانند عشق، پیوند عمیق، محبت یا دوستی این عادت مزاحم را دارند که احساسات ناخوشایند را نیز به همراه خود بیاورند. در لحظهای که کسی یا چیزی را به زندگیمان وارد میکنیم، ترس از دست دادن سر بر میآورد و به ما میگوید که نمیتوانیم هیچ چیزی را برای همیشه نگه داریم. در نهایت، رها کردن کسی یا چیزی که برایمان اهمیتی ندارد، بسیار آسانتر است. بنابراین، مقداری ترس از دست دادن، به نوعی هزینهای است که برای باز کردن صادقانه قلبمان به روی کسی پرداخت میکنیم.
حسادت یکی از انواع ترس از دست دادن است. حسادت را میتوانیم بهعنوان مادۀ تلخی تصور کنیم، یا چیزی پنداریم که باعث بیماری میشود، اگر اینطور در نظر بگیریم احساس مرتبط با آن را تا حدودی خوب توصیف کردهایم.
این احساس گاهی بهصورت خفیف و آزاردهنده میباشد و گاهی بهصورت شعلهای عذابآور در درون بروز میکند، همراه با تصاویر خیالی و غیر واقعی که شایسته جایزه اسکار هستند!
البته این احساسات خوشایند نیستند، بهویژه به این دلیل که حسادت یک مخلوط واقعی از احساسات دیگر نیز است مثل: ناامنی، شک، بیاعتمادی، ترس، خشم، عصبانیت، ناتوانی، غم و شرم
البته این احساس ها توصیف خوبی برای حسادت نیستند،. در واقع، حسادت بسیار بهتر از آنچه به نظر میرسد است. مانند هر احساس دیگری، حسادت نیز جنبههای مفید، کمککننده و معناداری دارد. در مقادیر معقول، کاملاً طبیعی است و عملاً بخشی از مکانیزم زیستی ما بهحساب میآید.
کی و چرا حسادت نمایان میشود؟
حسادت زمانی نمایان میشود که ارتباط ما با یک فرد نزدیک توسط شخص ثالثی در معرض خطر قرار گیرد؛ چه بهصورت واقعی و چه بهصورت فرضی. وقتی احساس میکنیم که فرد مورد نظرمان، توجه، تأیید، محبت یا عشق مورد نیاز یا خواستهمان را به شخص دیگری میدهد، حسادت مانند یک زنگ خطر درون ما عمل میکند.
محققان دانشگاه تکنولوژی تگزاس دریافتند که نوزادان در سن تقریباً شش ماهگی به محبت مادرانشان به نوزادان دیگر یا عروسکهای واقعی، حسادت نشان میدهند. اما وقتی مادران در آزمایشها به کتابهای تصویری نگاه میکردند، نوزادان کمتر ناراحت میشدند و کمتر بیتابی میکردند.
همچنین، افرادی که سرپرست حیوانات خانگی هستند، میتوانند بگویند که حیوانات خانگیشان وقتی که صاحبانشان با دیگران صمیمی میشوند، واکنش نشان میدهند. حسادت، بر خلاف حسرت، جایی که ما چیزی را که دیگران دارند، برای خود میخواهیم، همیشه در مورد از دست دادن نوعی توجه به یک شخص سوم است. این حس در روابط خواهر و برادری به شکل رقابت برای توجه والدین آغاز میشود و میتواند در دوستیها نیز نقش داشته باشد و همچنین بخشی از روابط عاشقانه است. بسیاری از افراد نیز حسادت را در محیط کار تجربه کردهاند، به ویژه در مورد تأیید از سوی مدیران و کارفرمایان.
حسادت: برنامهای برای بقای انسان
از نظر تکاملی، حسادت ضعف شخصیتی نیست، بلکه بخشی از یک برنامه بقاست که به شکل ذاتی در ما وجود دارد. جالب است که در روابط عاشقانه، تفاوتی بین جنسیتها در این مورد وجود ندارد که چه کسی بیشتر حسادت میکند. با این حال، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد زنان معمولاً در برابر نزدیکی عاطفی به شدت واکنش نشان میدهند، در حالی که مردان بیشتر زمانی حسادت را احساس میکنند که نگرانی از بیوفایی جنسی وجود داشته باشد.
همانطور که معمولاً گفته میشود، مقدار و میزان نیز مهم است. حسادت معقول میتواند نه تنها مفید باشد، بلکه به تقویت روابط نیز کمک کند. اما حسادت شدید و بیش از اندازه میتواند به عذابی برای طرفین تبدیل شود. زمانی که از حسادت مرضی یا حتی جنون حسادت صحبت میکنیم، این حس میتواند منجر به جهنمی شخصی شود که در بدترین حالت به خشونت ختم میشود.
فرض کنید که یک زوج مدت زیادی را کنار هم زندگی کردهاند، هر دو یکدیگر را دوست دارند و به هم اعتماد دارند و هیچ دلیلی برای حسادت بینشان وجود ندارد اما ناگهان شخصی در محیط آنها ظاهر میشود که علاقه واضحی به یکی از آنها پیدا میکند و سعی دارد نزدیک شود. در اینجا حسادت در رابطه به یاد میآورد که این رابطه مهمتر است و این احساس حتی بعد از سالها هم میتواند به وجود آید، این نوع حسادت در روابط نشان میدهد که زوجین هنوز برای یکدیگر اهمیت دارند و عشق، جای خود را به بیتوجهی نداده است. در بهترین حالت، این حس میتواند به گفتوگوهای خوب، توجه متقابل و نزدیکی دوباره به رابطه منجر شود.
در دوستیها و روابط خواهر و برادری، حسادت همچنین ناظر بر نیازهای برآورده نشده و احساس کمبود میباشد. حسادت همچنین پتانسیل این را دارد که افکار خودکمبینی و ارزشزدایی را بهسرعت و به وضوح نشان دهد.
در نهایت، حسادت میتواند چشمها را باز کند!
حسادت بهوجود آمده دعوت میکند که بهطور آگاهانه ارزشها و روابط را بررسی و آنها را ببینید، اگر اینطور به آن نگاه کنیم، حسادت میتواند تأثیر بسیار سازندهای داشته باشد.
منبع: