بیانیه انجمن روان‌شناسی ایران درباره ممنوعیت نمایش تصاویر بیماران روان‌پزشکی در رسانه‌ها و فضای مجازی

انجمن روان‌شناسی ایران، به‌عنوان مرجع و بزرگ‌ترین نهاد علمی روان‌شناسی کشور، نگرانی و اعتراض شدید خود را نسبت به نمایش تصاویر بیماران روان‌پزشکی بستری در رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی، پلتفرم‌های اینترنتی و آثار نمایشی اعلام می‌کند.

نمایش مستقیم یا غیرمسئولانه بیماران روان‌پزشکی اقدامی غیرعلمی، غیراخلاقی و آسیب‌زا است که به‌طور جدی حقوق انسانی، حریم خصوصی و کرامت بیماران را نقض می‌کند و به تشدید انگ اجتماعی و تقویت کلیشه‌های نادرست در جامعه می‌انجامد.

در همین راستا، انجمن روان‌شناسی ایران نسبت به نمایش تصاویر بیماران روان‌پزشکی بستری در سریال «سووشون» که اخیراً از پلتفرم نماوا پخش شده است، اعتراض شدید خود را ابراز می‌دارد و آن را مصداق آشکار نقض اصول اخلاقی و حرفه‌ای می‌داند.

انجمن روان‌شناسی ایران دلایل مخالفت خود را چنین برمی‌شمرد:

1. نقض حقوق بیماران و کرامت انسانی: نمایش چهره یا شرایط بیماران بستری، آنان را در معرض تحقیر، برچسب‌زنی و آسیب روانی قرار می‌دهد.
2. بی‌توجهی به اصول اخلاق حرفه‌ای در سلامت روان و رسانه: استفاده ابزاری از بیماران، چه واقعی و چه بازنمایی غیرواقعی آنان، بدون نظر متخصصان، اقدامی غیرحرفه‌ای و غیرمسئولانه است.
3. تقویت انگ اجتماعی و آسیب به سلامت روان جامعه: چنین نمایش‌هایی نگرش‌های منفی و تبعیض‌آمیز را در جامعه گسترش داده و موجب کاهش اعتماد افراد نیازمند برای مراجعه به مراکز درمانی می‌شود.
4. تضعیف اعتماد عمومی به نظام سلامت روان: افشای تصاویر یا بازنمایی تحقیرآمیز بیماران، اعتماد به مراکز درمانی و متخصصان را خدشه‌دار می‌سازد.

انجمن روان‌شناسی ایران تأکید می‌کند که همه رسانه‌ها، پلتفرم‌ها و تولیدکنندگان آثار هنری و نیز افراد حقیقی موظف‌اند بی‌درنگ از انتشار و بازنمایی این‌گونه تصاویر خودداری کنند. درباره سریال «سووشون» نیز این اقدام باید با حذف کامل صحنه‌های آسیب‌زننده، بازسازی محتوای منتشرشده و افزودن هشدارهای آموزشی جبران شود.

این انجمن هشدار می‌دهد که تداوم چنین رویه‌هایی می‌تواند پیامدهای حقوقی، صنفی و رسانه‌ای در پی داشته باشد و مسئولیت نتایج اجتماعی و روانی آن بر عهده سازندگان و پخش‌کنندگان خواهد بود.

انجمن روان‌شناسی ایران ضمن حمایت قاطع از حقوق بیماران و خانواده‌های آنان، آمادگی دارد همکاری علمی و مشاوره تخصصی خود را در اختیار افراد، رسانه‌ها و هنرمندان قرار دهد تا بازنمایی اختلالات روان‌پزشکی در آثار نمایشی و فضای مجازی با رعایت کرامت انسانی، اصول علمی و موازین اخلاق حرفه‌ای انجام شود.

انجمن روان‌شناسی ایران

سوم مهرماه هزار و چهارصد و چهار