چکیده پایان‌نامه دکتر ضرغام مهرگان فرد جیرنده دانش‌آموختۀ دکتری روان‌شناسی تربیتی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تبریز

دکتر ضرغام مهرگان فرد جیرنده پایان‌نامه دکتری تخصصی خود تحت عنوان “اثربخشی توانبخشی شناختی  مبتنی برحافظه کاری و توجه برعملکرد دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه با آسیب ریاضی“ را در بهمن 1400 به اتمام رساند.

پایان‌نامه ایشان توسط دکتر رحیم بدری گرگری، دکتر شهروز نعمتی (اساتید راهنما) و دکتر شهرام واحدی (استاد مشاور) هدایت شده است.

چکیده

اختلال یادگیری ویژه با آسیب ریاضی یکی از رایج ترین اختلالات دوران دبستان است. حافظه کاری و توجه در بسیاری از کودکان دارای اختلال یادگیری ویژه نقص دارد، روش های مختلفی در جهت کاهش این نقایص طراحی شده‌اند. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر توانبخشی شناختی مبتنی بر حافظه کاری و توجه بر عملکرد دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه در ریاضی است. جامعه آماری این پژوهش دانش‌آموزان پایه چهارم مقطع ابتدایی مراجعه کننده به 4 مرکز اختلال یادگیری ویژه شهر رشت است، که از آن میان 30 دانش‌آموز به صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و با گمارش تصادفی در 2 گروه مداخله(15نفر) کنترل(15نفر)جایگزین شدند. دانش آموزان جهت سنجش اختلال یادگیری ویژه در ریاضی ابتدا 9 جلسه تحت آموزش سطح سوم پاسخ به مداخله قرار گرفتند، سپس به صورت همزمان از دانش‌آموزان ارزیابی‌های بالینی با استفاده از آزمون‌های هوش‌ ریون، کی‌مت، آزمون پیشرفت‌تحصیلی و تشخیصی‌ریاضی و حل‌مسئله کلامی به عمل آمد. ابزار مداخله در روش توانبخشی‌شناختی، بسته توانبخشی‌شناختی آرام بود که در 15 جلسه انجام شد، پیش از شروع مداخله پیش آزمون و بلافاصله پس از مداخله پس آزمون انجام پذیرفت. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تحلیل شدند.

یافته‌ها نشان داد که مهارت‌های بررسی شده در این پژوهش شامل فهم عددی( 05/0>P، 98/27=F)، تولید عددی(05/0 >P، 76/28=F)، محاسبات عددی(05/0>P، 90/37=F)، حل مسئله کلامی ریاضی(05/0>P، 35/22=F) به دنبال نوانبخشی شناختی بهبود یافته‌اند.

نتایج بدست آمده از پژوهش نشان می‌دهد که روش توانبخشی‌شناختی بر بهبود عملکرد فهم عددی ،تولید عددی،محاسبات عددی،و حل مسئله کلامی ریاضی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ویژه در ریاضی موثر بوده‌است این موضوع بیانگر آن است که از کاربست توانبخشی شناختی می‌توان به عنوان بخشی از برنامه‌های توانمند‌سازی در عرصه تعلیم و تربیت استفاده کرد.

واژگان کلیدی:

اختلال یادگیری ویژه، توانبخشی شناختی، حافظه کاری، توجه، دانش‌آموزان