دکتر علی محمد کاردان – انجمن روان‌شناسی ایران

نام و نام خانوادگی : زنده‌ یاد دکتر علی‌محمد کاردان

ضایعه‌ی درگذشت معلم خردمند دکتر علیمحمد کاردان در زمستان 1386، انجمن روانشناسی ایران را برآن داشت که برخلاف سنت معمول که بر بزرگداشت اندیشمندان فاضل حاضر درجمعمان تأکید میورزید، اینبار به سراغ بزرگ مردی رود که بی‌جانشین صنف ما را ترک کرد.

آقای دکتر علی‌محمد کاردان درسال 1306 در شهر یزد بهدنیا آمدند. ایشان فرزند پدری اهل قلم و شاعر بودند و تا پایان تحصیلات متوسطه و دورهی دانشسرای مقدماتی در همان شهر یزد با نتایجی درخشان به تحصیل ادامه دادند. سپس دانشسرای عالی و در ادامه دوره‌ی لیسانس فلسفه و علوم تربیتی را در تهران به پایان رساندند و برای ادامه‌ی تحصیل راهی سویس شدند. درسال 1336 پس از دفاع از پایان‌نامه‌ی دکترا به ایران بازگشتند و از ابتدای سال 1337 رسماً در دانشگاه تهران به تدریس پرداختند. نیم قرن بعد از آن، سال های پرباری برای ایران، دانشجویان دکتر علیمحمد کاردان و خود استاد بود.

دکتر علیمحمد کاردان علاوه بر نقش فعال در تدریس و پژوهش، در مدیریت امور دانشگاه نیز مشارکت داشتند؛ از جمله تا سال 1341 مدیریت دروس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، از سال 1341 تا 1348 ریاست اداره‌ی کل آموزش دانشگاه تهران و از سال 1348 تا 1356 نیز ریاست نخستین دانشکده علوم تربیتی کشور را که در دانشگاه تهران دایر شده بود برعهده داشتند.

پس از انقلاب، استاد مدیریت موسسه روانشناسی دانشگاه تهران را برعهده گرفتند و از 1363 تا 1376 به این مهم همت ورزیدند. استاد در سال 1369 به عضویت پیوسته فرهنگستان علوم مفتخر شدند و همچنین مدیر گروه علوم تربیتی سازمان تهیه و تدوین کتب درسی دانشگاهی، عضو شورای پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و عضو هیئت ممیزه دانشگاه تهران بودند و در انجمن‌های علمی مختلف حضور داشته و در دوره‌ای ریاست انجمن روانشناسی اجتماعی را بر عهده داشتند.

داشتن سمتهایی نظیر سمتهای فوق زمانی ارزشمند است که در پس آن فلسفهای برای عمل، ارزشهایی برای اتکا، نظریهای عملی برای پایبندی به آن وجود داشته باشد. نگاه دکتر علی‌محمد کاردان به پستها، مسئولیتها و مقامات خود آنچنان بود که تعهد ایشان در حیطههای فوق‌الذکر را نشان میداد.

کارنامه‌ی استاد پر از ترجمههای ماندگار در حوزه‌ی فلسفه، تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش، روش تحقیق و روانشناسی اجتماعی است که در این میان ‌ترجمه‌ی شیوای روانشناسی اجتماعی نوشته‌ی اتوکلاین برگ بیش از همه برای دانشجویان و دانش‌آموختگان روانشناسی آشناست. همچنین در کارنامه‌ی استاد حدود 100 مقاله و چهار تألیف به زبانهای فارسی و فرانسه وجود دارد. برخی از آثار استاد از این قرارند:

· سیر آراء تربیتی در غرب، انتشارات سمت، 1381.

· L’Organization scolaire en Iran, histoire et perspective, these de doctorat, Faculte des letters, Universite de Geneve, Imperimerie Reggioni et Jaccoud, 1957.

· طرح اصلاح فرهنگ فرانسه، پل لانژون و هانری والون، انتشارات وزارت فرهنگ، چاپ اول 1337.

· تحولات روانی دورهی نوجوانی، مجله سخن، ش 9، 1337

· ویژگیهای اخلاقی و شخصیت پژوهشگری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران 26، آذرماه 1381.