سخن نخست

این روزها عوامل متعددی روی روان مردم اثرگذار هستند؛ از هیاهویی که به لحاظ اجتماعی همه دنیا را گرفته تا مسائلی که می‌تواند صرفاً ویژۀ کشور خودمان باشد؛ فشار تورم، اخبار ترور، خودکشی نخبگان، آلودگی هوا، مهاجرت و حتی تغییراتی که به لحاظ اقلیمی می‌توانند روی روان افراد اثر بگذارند. وقتی روان تحت تأثیر قرار می‌گیرد، تمام ابعاد زندگی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. سلامت جسمانی کاهش می‌یابد، رضایت از زندگی مخدوش می‌شود و آسیب‌های اجتماعی افزایش می‌یابند.

   آمار دقیقی در دست نیست؛ اما اینکه همه افراد این روزها تحت فشار روانی هستند با یک نگاه قابل تشخیص است. مطالعاتی در خصوص بررسی شیوع اختلالات روانی وجود دارد ولی با این حال آمار دقیقی در سال‌های اخیر در دست نیست. آنچه مشخص است، نقش پررنگ مسائل اجتماعی در حوزۀ سلامت روان است.

   ضرورت پیوند بین رشته‌ها سال‌هاست مطرح است هرچند حوزۀ روان‌شناسی اجتماعی هنوز در جایگاه مناسبی قرار نگرفته است و نیاز به کار جدی دارد. با همه اینها فرهنگ اهمیت دادن به سلامت روان در دهۀ گذشته روند رو به رشدی داشته است. دیگر دریافت خدمات سلامت روان مانند گذشته، انگ بزرگی نیست و در بسیاری از شهرهای بزرگ، این فرهنگ به سرعت در حال پیشرفت است. با این حال شرایط اقتصادی امکان اجرای بسیاری از طرح‌های اجتماعی را نمی‌دهد. در حوزۀ فردی نیز هزینه‌ها بالاست. بُعد اجتماعی پوشش بیمه‌ای خدمات روان‌شناسی باید اجرایی شود تا همه افراد جامعه از این خدمات استفاده کنند، همچنین تأسیس برخی موسسه‌های خیریه برای بُعد روان نیز ضروری است تا افرادی که به لحاظ اقتصادی ضعیف هستند، با مراجعه به این مؤسسات از امکانات روان‌درمانی استفاده کنند.

   اگر بخواهیم بر اساس هرم نیازهای مازلو نگاهی به موضوع سلامت روان بیاندازیم، بالای هرم بودن در هرم مازلو سلامت روان می‌آورد. در کشورهایی که فاصلۀ طبقاتی بیشتر است، احتمال رسیدن به طبقات بالای هرم بسیار سخت می‌شود، مرگ و میر در این کشورها بیشتر است و احتمال رسیدن به سلامت روان کاهش می‌یابد. فشار اجتماعی نه تنها سلامت روان را از ما می‌گیرد بلکه باعث کوتاه شدن عمر می‌شود.

   وضعیت فعلی ما به گونه‌ای است که در یک استرس مزمن اجتماعی گیر کرده‌ایم. احساس تنهایی، عدم حمایت، فشار اجتماعی، خواب آشفته فرصت زیستن را از ما گرفته‌اند. هرگز هیچی برایمان کافی نیست.

   اینها بود که ما را به این سمت سوق داد که این شماره خبرنامه را به موضوع اجتماع و سلامت روان اختصاص دهیم. به همین دلیل بحث ویژه و یادداشت‌ها به این مهم اختصاص یافته است. ضمن اینکه این موضوع همسو با موضوع اختصاصی کنگره آبان ماه انجمن روان‌شناسی ایران نیز بود تا بیش از پیش بر اهمیت این موضوع تأکید کنیم.

سردبیر

yasaman