دکتر سحر طاهباز حسینزاده
امیرحسین ایمانی، کارشناس ارشد مشاوره
استرس یکی از بزرگترین چالشهای پیش روی جوامع قرن بیست و یکم است. تمدن با گشودن فرصتهای بیانتهایی برای دستیابی به اطلاعات گوناگون و پیشرفت،انتخابهای متعددی را پیش روی افراد قرار داده و این بمباران اطلاعاتی با خود فشار روانی بسیاری را نیز همراه میآورد. پژوهشهای متعددی نشان دادهاند که قرارگرفتن در معرض انتخابها و اطلاعات گوناگون و اجبار در گزینش یکی از این انتخابها با کاهش توانایی افراد در کنترل رفتارهای خود همراه است )ووز، بامیستر وهمکاران، 2008 (در کنار تمامی فشارهایی که تمدن با اطلاعات نامحدود و شتابی که به زندگی روزمرهی افراد در جامعه تزریق نموده است، تغییرات و تحولات سیستماجتماعی، اقتصادی و حتی فرهنگی جوامع در حال توسعه نظیر ایران نیز بر میزان استرس و اضطرابی که افراد در طی زندگی روزمرهی خود تجربه میکنند، افزوده است و نتیجهی چنین فشار و تلاطمی در سطح جامعه چیزی جز افزایش میزان بیماریهای روانشناختی نظیر اضطراب، افسردگی، وسواس، حملات وحشتزدگی (panicattack)، و بیخوابی و نیز بیماریهای جسمانی نظیر بیماریهای قلبی -عروقی، سرطان، بیماریهای گوارشی، دردهای جسمی مزمن و نیز اختلالاتی که ریشه درکاهش کنترل افراد بر روی رفتارها و نیز انتخابهای خود دارند نظیر سوءمصرف مواد، سیگار کشیدن، اختلالات خوردن و نیز دهها مشکل و نابهنجاری دیگر نخواهد بود.
شیوع چنین مشکلاتی بار بسیاری را از نظر اقتصادی بر دوش جامعه خواهد نهاد. از یک سو با تحلیل بردن توانایی افراد برای کار و تولید و کاهش نیروی فعال جامعه واز سوی دیگر از طریق هزینههایی که به منظور درمان بر سیستم بهداشتی درمانی جامعه تحمیل میکند. بنابراین، با توجه به عواقبی که افزایش میزان استرس در سطحجامعه میتواند دربر داشته باشد، دسترسی افراد به منابع درونفردی و نیز کسب مهارتهایی که به تعدیل تلاطمهای بیرونی و کسب تعادل درونی کمک میکنند، بدونشک ضرورتی انکارناپذیر به شمار میرود.
دورههای آموزشی کاهش استرس بر اساس هشیاری Mindfulness-Based Stress Reduction بر اساس نتایج پژوهشهای متعدد به کاهش علایم اختلالاتروانشناختی نظیر اضطراب، افسردگی، وسواس، و اختلالات جسمانی نظیر، دردهای مزمن، مشکلات گوارشی، سرطان و … به میزان چشمگیری میانجامد)هافمن،2010 ؛ اشمیت، گراسمن و همکاران، 2011 ؛ وولستاد، سیورتسن، و همکاران، 2011 ؛ ناکامورا، لیپشیتز و همکاران، 2011). به این ترتیب، در جوامعی که همچونجامعهی ما در حال توسعه و گذار از سنت به مدرنیسم قرار دارند و از این رو هر روز آبستن حوادث و وقایع استرسزای متعددی هستند، برگزاری چنین دورههایی که باآموزش مهارتهای درونفردی مقابله با استرس میتوانند از هزینههای مادی و معنوی اضطراب در سطح فرد و جامعه بکاهند، بسیار ضروری به نظر میرسد.