مولف: تاد مک­گوان

مترجم: دکتر مجتبی دلیر

ناشر: انتشارات ارجمند

سال نشر: 1400

معرفی کتاب

این کتاب دربارۀ روانکاوی و فیلم است. نظریۀ روانکاوانۀ فیلم، و پرداختن نظری به سینما و تحلیل فیلم، زیربنایی برای کاربرد عملی آن در قالب فیلم‌درمانی فراهم می‌آورد. این کتاب پس از مقدمه‌ای دربارۀ روانکاوی و فیلم و بیان پیوند ذاتی آنها، در فصل اول به نظریۀ روانکاوانۀ فیلم و سیر تحول آن از طریق مبانی اندیشه‌های فروید و لاکان و مظاهر معاصر آن در کار نظریه‌پردازانی چون اسلاوی ژیژک و جون کاپجک پرداخته، و در فصل دوم ضمن تحلیل روانکاوانۀ فیلم قاعدۀ بازی نشان می‌دهد که چگونه این نظریه می‌تواند برای تفسیر فیلم ممتاز ژان رنوآر به‌کار گرفته شود. سپس در بخش نتیجه‌گیری، نظریۀ روانکاوانۀ فیلم امروزی، و در نهایت مطالب خواندنیِ بیشتر مطرح می‌شود. هدف نویسنده معرفی نظریۀ روانکاوانۀ فیلم امروزی و کاربرد آن در تحلیل فیلم بوده است.

این کتاب اثری تخصصی بوده و نیازمند آشنایی با مفاهیم روانکاوی و سینما است. بنابراین، مخاطبان اصلی کتاب دانشجویان، دانش­آموختگان و اساتید هر دو حوزۀ علوم رفتاری (روان­شناسی، مشاوره، روانپزشکی) و سینما (کارگردانی، بازیگری، نمایش و تئاتر) هستند.

مانع اجتماعی مطرح­شده در این کتاب «قاعدۀ بازی» است! عموم مردم از فیلم، داستان، و روایت­های آن برای تفریح، وقت­گذرانی، آگاهی­زدایی و حتی خوابیدن (قبل از خواب) استفاده می­کنند اما هوشمندان، خردمندان، و اندیشمندان، آنها را برای آگاهی­افزایی و بیداری به­کار می­برند. فیلم برای اینکه جنبۀ درمانی داشته باشد باید آگاهی­افزا باشد و افزایش آگاهی همراه با رنج است. به­همین­دلیل، بیشتر مردم فیلم خوبِ آگاهی­افزا نمی­بینند. به هرحال، آنچه در کتاب آمده چون تخصصی و ترکیبی از دو حوزۀ پیچیدۀ دانش بشری است به­نظر نمی­رسد برای عموم مردم مناسب و قابل فهم باشد اما دردسترس قرار گرفتن این اثر برای روان­شناسان، سینماگران و فرهیختگان بسیار ضروری، مفید و منشاء آثار خیر خواهد بود.

فیلم «قاعدۀ بازی» که در این کتاب معرفی و تحلیل شده است بنابر ادعای نویسندگان کتاب و تاییدهای متعدد اهل فن بهترین فیلم تاریخ سینما یا دست­کم جزء ده فیلم برتر تاریخ سینما است. سعی شده متن فارسی ترجمۀ کتاب برای افراد آشنا به روانکاوی و سینما به­راحتی قابل فهم و روان باشد. به هر حال، همان­طورکه در این کتاب اشاره شده است روانکاوی و سینما ارتباطی تنگاتنگ و متقابل دارند. پس کسب دانش دربارۀ هردوی آنها برای متخصصان و علاقمندان هر دو حوزه یک ضرورت است. با توجه به این امر و نیز کمبود جدّی منابع فارسی در این زمینه کتاب پیش­رو ترجمه شد.

yasaman